Şampuanın Saç Lipidlerini (18-MEA Gibi) Söküp Sökmemesi
Platformumuzdaki en çok okunan ve popüler makaleleri görmek için Trendler bölümüne geçebilirsiniz.
Saçın lipid tabakası, özellikle 18-MEA (18-methyleicosanoic acid) adlı lipid, saç yüzeyinde kovalent bağlarla tutunur. Bu bağ yapısı nedeniyle, ortalama şampuan kullanımıyla bu lipidlerin tamamen saçtan uzaklaştırılması beklenmez. Ancak, saç yüzeyindeki serbest lipidler ve yağlar şampuanın içerdiği yüzey aktif maddeler (surfactants) tarafından kısmen temizlenebilir.
18-MEA ve Saç Lipidleri
18-MEA, saçın kutikül tabakasında bulunan ve saçın kayganlığını, parlaklığını ve koruyucu bariyer işlevini destekleyen önemli bir lipid türüdür. Bu lipidler kovalent bağlarla saç teline bağlandığından, tek bir şampuanlama ile tamamen yok olmazlar. Ancak, saç yüzeyinde serbest halde bulunan lipidler ve yağlar şampuanlama sırasında uzaklaştırılabilir.
Ayrıca Bakınız
Şampuanın Lipid Katmanına Etkisi
2019 yılında yapılan bir çalışma, şampuanlardaki yüzey aktif maddelerin, saçta bulunan f-tabakasının (lipid tabakasının) sadece küçük bir kısmını, özellikle de saçta temizlenecek kirden fazla surfaktan varsa, hafifçe uzaklaştırabileceğini göstermiştir. Bu nedenle, saç yıkamadan önce uygulanan yağlar, şampuanın saçtaki lipid tabakasını aşırı temizlemesini engellemek için önerilmektedir.
Ayrıca, eski araştırmalar (Robbins ve diğerleri, 1979 ve 1982) serbest lipidlerin şampuanlama sırasında uzaklaştırıldığını, ancak saçın iç kısmındaki lipidlerin bu kadar etkilenmediğini belirtmektedir. Saçın kimyasal işlemler, çevresel faktörler ve mekanik zararlar nedeniyle lipid tabakası zarar görebilir; örneğin saç açıcılar (bleach) tek uygulamada lipid tabakasını önemli ölçüde yok edebilir.
Saç Bakım Ürünlerinin Rolü
Modern saç kremleri, lipid tabakasının işlevini kısmen yerine getirebilir. Kationik kondüsyonlayıcı ajanlar sayesinde, saç kremleri saç yüzeyine yapışarak saçın kayganlığını ve nem dengesini korur. Bu nedenle, saçta hasar olsa bile düzenli kondisyona dikkat eden kişilerde lipid tabakasının tamamen yok olması saç sağlığını doğrudan olumsuz etkilemeyebilir.
Saç Yıkama Alışkanlıkları ve Su Kalitesi
Saç yıkama sıklığı, kullanılan ürünler ve su kalitesi saç sağlığını etkileyebilir. Örneğin, yüksek klor ve ağır metal içeren sert su, saçta hasar oluşturabilir. Bu tür durumlarda, saç yıkama rutini değiştirilerek (örneğin cowash yöntemi ve su filtresi kullanımı) saçın daha sağlıklı hissedilmesi sağlanabilir. Ancak, suyun saç üzerindeki etkisi şampuanın lipid tabakasını "söktüğü" anlamına gelmez.
"Stripping" Teriminin Kullanımı ve Anlamı
"Stripping" terimi, saç bakımında genellikle şampuanların saçtaki yağları ve lipidleri tamamen uzaklaştırması anlamında kullanılır. Ancak bu terim bilimsel olarak net bir tanıma sahip değildir ve genellikle olumsuz bir çağrışım yapar. Araştırmalar, şampuanların saçtaki tüm lipidleri tamamen yok etmediğini, sadece serbest lipidleri kısmen temizlediğini göstermektedir. Bu nedenle, "stripping" teriminin kullanımı dikkatli olmalıdır.
Öneriler ve Sonuçlar
Saç yıkamadan önce uçlara yağ uygulamak, şampuanın saçtaki lipid tabakasını aşırı temizlemesini önleyebilir.
Saç kremi kullanımı, lipid tabakasının işlevini destekler ve saçın kayganlığını korur.
Kimyasal işlemler (özellikle açıcılar) ve çevresel faktörler saç lipid tabakasını ciddi şekilde bozabilir.
Saç yıkama sıklığı ve kullanılan ürünler saç sağlığını etkiler; kişisel ihtiyaçlara göre düzenlenmelidir.
Bilimsel çalışmalar ve uzman görüşleri, saç bakımında lipid tabakasının korunmasının önemini vurgulamakta ve şampuanların bu tabakayı tamamen yok etmediğini göstermektedir. Bu nedenle, saç bakımında doğru ürün seçimi ve uygulama teknikleri önemlidir.
